هم‌سنجی شناسه‌های تمایزیافتگی دیدگاه میان نسلی بوئن با شناسه‌های تمایزیافتگی ادراک‌شده در جامعه پدر و مادرهای ایرانی ساکن شهر تهران

تمایزیافتگی در شکل‌دهی و پایداری شالودۀ خانواده متغیری کارساز است. پژوهش حاضر با هدف هم‌سنجی شناسه‌های تمایزیافتگی در دیدگاه میان نسلی بوئن و خانواده‌های ایرانی انجام گرفت. پژوهش از نوع آمیخته است و با به کار بستن روش کیفی راهبرد اکتشافی زنجیره‌ای و روش کمی همبستگی اجرا گردید. نخست مفاهیم مربوط به تمایزیافتگی در دیدگاه بوئن بیرون کشیده شد. سپس از راه مصاحبه­ های اکتشافی با 14 نفر از والدین ساکن در شهر تهران با نمونه‌گیری هدفمند که در سال 1395 انجام گرفت، عناصر و مؤلفه‌های شناسه‌های تمایزیافتگی در فرهنگ ایرانی برون آوری و کدگذاری شدند. درستی شناسه‌های به‌دست‌آمده از روش دلفی با گروهی از متخصصین محرز شد. 12 شناسه اصلی و 78 شناسه فرعی برای تمایزیافتگی در خانواده‌های ایرانی شناسایی شد. 25 شناسه، افزون بر شناسه‌های مطرح در دیدگاه بوئن درزمینۀ فرهنگی جامعۀ والدین ایرانی به دست آمد. سپس شناسه‌های حاصل، تبدیل به سنجه شده و به‌طور موازی با سیاهۀ بازبینی شده اسکورون ‌ و اسمیت (2003) بر روی نمونه 100 نفری از والدین که با نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند اجرا گردید. برآیند‌ها، نشانگر همبستگی هر دو ایزار (0/01 =r= 40/0, =P) بود. همچنین ماتریس همبستگی نشان داد ضرایب همبستگی درونی مؤلفه‌های سنجه تمایزیافتگی برآمده از پژوهش، از نرخ همبستگی بالاتری برخوردارند. هم‌سنجی شناسه‌های به‌دست‌آمده با شناسه‌های بیان‌شده در دیدگاه بوئن نشان می‌دهد، باوجودآنکه تمایزیافتگی یک ویژگی کم‌وبیش پایا است ولی می‌تواند در شناسه‌های فرعی متأثر از بافت فرهنگی و اجتماعی باشد. پس برای شناخت درست و بررسی سازه‌های روان‌شناختی توجه به ناهمسانی زمینۀ فرهنگی و اجتماعی بسیار مهم است.